Մայրենի

<>

Ես կարդացել եմ Երկարագուլպա պիպի հեքիաթը։ Այդ հեքիաթը գրել է Աստրիտ Լինգրենը։ Ինձ շատ է դուր եկել այդ հեքիաթը։ Այնտեղ կար մի փոքր աղջիկ նրա անունը Պիպի է։ Նա շատ ուժեղ նաև նա երբ կցանկանա կկարողանա ձի բարձրացնել նրա հայրիկը նավապետ էր և կորել է ծովում իսկ մայրիկը մահացել է երբ Պիպին մեկ տարեկան էր։ Պիպին մտածում էր, որ իր հայրիկը դարձել է սեվամորթերի թագավորը և երբ հետ գա Պիպիյին կդարձնի սեվամորդերի թագուհի բայց իր հայրիկը չեր վերադառնում նա չեր նեղվում, որ իր հայրիկն ու մայրկը իր կողքին չեն հակառակ նա մտածում էր, որ էլ ոչմեկ իր զվարճանքի ժամանակ չի ասելու, որ նա գնա քնելու։ Բայց նույնիսկ նա միայնակ չեր նա ուներ մի կապիկ, որի հետ ապրում էր իր հայրիկի պատրաստած տան մեջ որովհետև իր հայրիկը մտածում էր, որ երբ նա էլ չկարողանա աշխատել նա կապրի Պիպիյի հետ իր տան մեջ։ Քանի, որ Պիպին ցանկանում էր ձի ունենալ նա իր ծնունդին առել է ձի։

Մայրենի

Առաջադրանքներ

196. Հարցում արտահայտող բառի փոխարեն տրված գոյականները գրի՛ր րանք ինչպե՞ս փոխվեցին):

Այգում մի մարդ ինչո՞վ գործ էր անում:Բահ, մկրատ, թիակ:

Այգում մի մարդ բահով գործ էր անում:

Այգում մի մարդ մկրատով գործ էր անում:

Այգում մի մարդ թիակով գործ էր անում:

Ավելացավ ով վերջավորությունը

 

197. Հարցում արտահայտող բառի փոխարեն տրված գոյականները գրի՛ր (դրանք ինչպե՞ս փոխվեցին):

Հիանում էր ինչո՞վ:Երգ, աշխարհ, ընկերներ, շարժումներ:

Հիանում էր երգով, աշխարհով, ընկերներով, շարժումներով

Ավելացավ ով վերջավորությունը

198. Տրված նախադասությունները լրացրո՛ւ դպրոց բառով՝ ուշադրություն դարձնելով վերջավորություններին:

Ամեն առավոտ դպրոց եմ գնում:Մի մեքենա մոտեցավ մեր դպրոցին:Այսօր Արան վերջինը դուրս եկավ դպրոցից:Մեր դպրոցով բոլորս էլ հիանում ենք:Ես ու քույրս սովորում ենք դպրոցում:

199. Բառակապակցություններ կազմի՛ր հարցում արտահայտող բառի փոխարեն՝ տրված գոյականները գրելով: Բառերին ի՞նչ վերջավորություններ ավելացան:

Պառկել որտե՞ղ:Ծովափ, մահճակալ, անդունդի եզր, գետի ափ, անտառի բացատ, անկողին, հիվանդանոց:

Պառկել ծովափին, ահճակալին, անդունդի եզրին, գետի ափին, անտառի բացատին, անկողնում, հիվանդանոցում

200. Բառակապակցություններ կազմ՛իր հարցում արտահայտող բառի փոխարեն՝ տրված գոյականները գրելով:

Ծանոթանալ ո՞ւմ հետ: Ծանոթանալ ինչի՞ն:Մրցակից, կարծիք, տեսակետ, գիրք, մեքենա, աղջիկ, տղա, զբոսաշրջիկ (կարող ես ուրիշ բառեր էլ գրել):

Ծանոթանալ ո՞ւմ հետ— մրցակցի հետ,  աղջկա հետ , տղայի հետ, զբոսաշրջիկի հետ , 

Ծանոթանալ ինչի՞ն- կարծիքին, տեսակետին , գրքին , մեքենային, 

201. Բառակապակցություններ կազմի՛ր՝ հարցում արտահայտող բառի փոխարեն գոյականներ գրելով:

Սիրահարվել ո՞ւմ. — Մարդուն 

 Սիրահարվել ինչի՞ն- բնությանը 

Սիրել ո՞ւմ:   Տղային, Մայրիկին, Ընկերուհիներին և բարեկամներին 

Սիրել ի՞նչ:  — խաղալիք , ուտելիք , ծաղիկ , երգ , կենդանի

202. Հիվանդ, գազան բառերին ավելացրո՛ւ  ի, ից, ներ,ով, ը  վերջավորությունները և ստացված բառաձևերով նախադասություններ կազմիր:

Հիվանդի գլուխը ցավում ։

Հիվանդից կարելի է վարագվել ։

Շատ հիվանդներ կան հիվանդանոցում ։

Հիվանդը պիտի դեղեր խմի որ լավանա։

 

Գազանի ատամները սուր են ։

Գազանից ամեն բան սպասելի է ։

Գազանները ապրում են գազանանոցում ։

Գազանով  անտառը վտանգավոր է

Գազանը գիշատիչ է ։

203. Կետերի փոխարեն գրի՛ր ածանց կամ վերջավորություն բառերը:

Երբ արմատին կամ բառին ածանց  ենք ավելացնում, եղած  իմաստը  փոխվում  է,  և  նոր  բառ է  ստացվում Իսկ երբվերջավորություն  ենք ավելացնում, բառի արտահայտած իմաստը չիփոխվում, փոխվում է նրա ձևը՝  նախադասության մյուս բառերին կապվելու համար:Ածանցը բառ կազմող մասնիկ է: Վերջավորությունը  օգնում է, որ բառը խոuքի մեջ կապվի ուրիշ բառերի հետ:Բառի հիմքը Ածանցից առաջ եղած մասն է:

204. Տրված բառերով կազմի՛ր

ա) ածանցավոր բառեր-—  ջրեղեն, ձայնավոր, ձեռքեր։

բ) բառաձևեր — Ջրի, ջրով, ջրից, ջրում, ձայնի, ձայնով, ձայնից, ձայնում, ձեռից,ձեռքում, ձեռքովՋուր, ձայն, ձեռք:

205. Տրված բառախմբերը համեմատի՛ր և խմբերից յուրաքանչյուրին փորձի՛ր անուններ տալ:

Ա.Տղա, քար,սեղան: — ՊարզԲ.Տղան,տղայի,տղային,տղայով,տղայից, քարը,քարին,քարից,քարով,քարում,սեղանը,սեղանի,սեղանին,սեղանից,սեղանով: —-Ածանցավոր

206. Անտառ բառը տարբեր ձևերով գործածելով՝ նախադասություններ կազմի՛ր:

Անտառում ապրում են վայրի կերդանիներ:

Անտառից դուրս եկան և գնացին տուն:

Գարնանը անտառի քնքուշ երգն է լսվում:

Անտառը  հիանալի բնության մի մասն է։

Նկարչները սիրում են նկարել անտառներ։

207. Տրված բառերի բոլոր հնարավոր ձևերը գրի՛ր:

Պահարան, պահակ, խողովակներ, դարակներ:

Պահարան- պահարանը , պահարանից , պահարանում ,

Պահակ- Պահակի , պահակը ,  պահակից

Խողովակներ — խողովակներում , խողովակներով ,  խողովակները ։ խողովակներից

Դարակներ- Դարակները , դարակներում , դարակներից , դարակներով։

208. Կետերի փոխարեն գրի՛ր գրիչ, բույն, ծով բառերիձևերը: Բոլոր բառերի նման ձևերը խմբավորի՛ր: Յուրաքանչյուր բառը քանի՞ ձև ունեցավ:

Իր բույնը  հյուսել էր մեր այգու ամենաբարձր ծառի վրա:Չմոտենաս իմ բնին , ձագուկներս հանկարծ կվախենան:Ճուտը գլուխը բնից դուրս էր հանել ու սպասում էր մորը:Այդ թռչունին իր ձագերով ու բւյնով  կբերեմ, որ իմ այգումապրի:Ձագուկները կծկվել էին բնում  ու վախեցած նայում էին:Գիշերվա փոթորկից հետո ծովը  հանգստանում էր:Մեքենան մոտենում էր ծովին, արդեն լսվում էր նրաշառաչը:Որոշեց ծովից հեռու ապրել, որ մոռանա այդ դեպքը:Փոթորկուն ծովով հիանում եմ, բայց և վախենում եմլեռնացող ալիքներից:Ամբողջ օրը լողում էր ծովում ու վերադառնալու մասին չէրմտածում:Իմ գրիչը  լավ չի գրում:Ձեռքը գցեց ընկերոջ գրիչին  ու ծոցատետրում ինչոր բան նշեց:Ամբողջ թանաքը գրիչից  դուրս էր հոսել, ու պայուսակը տեղտեղ սևացել էր:Այդպիսի բաները սովորական գրիչով չեն գրում:

209. Բոլոր նման բառաձևերը խմբավորի՛ր: Ո՞րն է նմանությունը:Ափից, շենք, գյուղին, շենքով, գյուղում, ափ, գյուղով, շենքում, ափով, գյուղից, գյուղ, շենքից, ափին, շենքին:

1․Շենք, ափ, գյուղ։ Պարզ
2․Ափից, գյուղին, շենքով, գյուղում, գյուղով, շենքում, ափով, գյուղից, շենքից, ափին, շենքին։ Ածանցավոր

Մայրենի

Առաջադրանքներ

210. Հարցում արտահայտող  բառը  տրված  բառերով կամ  նրանցով  կազմված
 բառակապակցություններով փոխարինի՛ր  Տրված  բառերից  ո՞րը  ի՞նչ  ձևով գրեցիր:
Գիրքը որտե՞ղ է:
Պայուսակ-Գիրքը պայուսակում է։
գրադարակ- Գիրքը  գրադարակում է
հեռուստացույց-Գիրքը հեռուստացույցին է 
 պահարան-Գիրքը պահարանում է 
սեղան-Գիրքը սեղանին է     
 ձեռք-Գիրքը ձեռքին է
աթոռ-Գիրքը աթոռին է ։ 
լիճ-Գիրքը լճում է ։

 

211. Բառակապակցություններ և նախադասություններ կազմի՛ր հարցում արտահայտող  որտե՞ղ  բառի փոխարեն  տրված գոյականները  գրելով:  Տրված բառերից ո՞րը ի՞նչ ձևով գրեցիր:
Որտե՞ղ լինել:  Երեխան որտե՞ղ է
Երեխան դպրոցում է ։ Երեխան տանն է ;  Երեղան դասարանում է ։ Երեխան բակում է ։ Երեխան փողոցում է ։ Երեխան մանկապարտեզում է  ։   
Դպրոցում լինել ։ Տանը լինել ։ Դասարանում լինել ։ Բակու լինել ։ Փողոցում լինել ։    Մանկապարտեզում լինել։
Դպրոց, տուն, դասարան, բակ, փողոց, մանկապարտեզ:

 

213. Ընդգծված բառերը նույնարմատ  (նույն արմատնունեցող)  հականիշ  բառերով  փոխարինի՛ր:  Գոյականներն ի՞նչ ձևով դրվեցին:
Օրինակ՝անբեղ մարդ  բեղով մարդ:
Անլուսամուտ սենյակ- Լուսամուտով սենյակ
անդուռ պահեստ- դռնով պահեստ
անծխնելույզ վառարան-  Ծխնելույզով վառարան 
 անդանակ մորթել-դանակով մորթել 
 անշնորհք նստել-Շնորհքով նստել
 անկարգ գնալ-կարգով գնալ
214. Բառերի իմաստն արտահայտի՛ր  հոմանիշ  բառակապակցություններով:
Օրինակ՝օրենքով  ըստ օրենքի, օրենքի համաձայն  կամ՝ համաձայն օրենքի:
ըստ նախասիրության, նախասիրության համաձայն
ըստ որոշման, որոշման համաձայն
ըստ պատասխանների, պատասխանների համաձայն
ըստ դիմումի, դիմումի համաձայն
ըստ պատածի, պատմածի համաձայն
ըստ խանդրանքի, խնդրանքի համազայն
 նախասիրություններով,  որոշմամբ,  պատասխաններով,  դիմումով,  պատմածով,  խնդրանքով:
215. Փակագծի  բառը  պահանջվող  ձևով  գրի՛ր
Օրինակ՝Ներկը (վրձին պատին  էր  քսում  ու  հիացած  նայում  իր(արած): — Ներկը  վրձինով  պատին  էր  քսում  ու հիացած  նայում  իր  արածին . (Ինչո՞վ քսել, ինչի՞ննայել):
Գերմանացի  փիլիսոփա  Կանտը  ծնվել է Քյոնիգսբերգում  և  այնտեղ  էլ  ութսուն  տարի  հետո մահացել է:  Նա  իր  մտքով  ընդգրկել  է  ոչ  միայն  Երկիր մոլորակը,  այլև  Արեգակնային  համակարգը  և  ողջ տիեզերքը:  Սակայն  կյանքի  ընթացքում Կանտը կարելի է ասել,  դուրս  չեկավ  հայրենի  քաղաքից:  Նրա ամենա հեռավոր  ճամփորդությունը  եղավ  Պիլաու գյուղ  գնալը,  որը  Քյոնիգսբերգից  ընդամենը քառասունհինգ  կիլոմտր  էր հեռու:
Խոսքում գոյականները գործածվում  են ուղիղ և թեքված ձևերով:Գոյականը հոլովել նշանակում է խոսքի մեջ  այլ բառերի  հետ  կապվելու  համար  տարբեր  ձևերը (հոլովներ) կազմել (հոլովել  հին հայ.՝ գլորել, թավալել, շրջել, փոխել):  Երբ բառը թեքվում կամ հոլովվում է, սովորաբար նրա ուղիղ ձևին համապատասխան վերջավորություն է ավելանում (ի, ից ով, ում և այլն): Վերջավորությունից առաջ եղած մասը բառի հիմքն է:
Մայրենի

Առաջադրանքներ

186. Յուրաքանչյուր շարքի չորս բառերն ի՞նչ ընդհանրություն ունեն, որ նույն շարքի մի բառը չունի:
ա) Երաշտահավեր                          բ) Մանուկներ                      գ) Հատիկներ
դեղձանիկներ                                 երեխա                                  կապիկներ
վագրեր                                             պատանիներ                       ձագուկներ
առյուծներ                                        երիտասարդներ                 կանայք
սիրամարգ                                       մարդիկ                                 տանտիկիններ

Յուրաքանչյուր շարքի ընդհանրություն ունեն եր ներ վերջավորությունը, որպես ընդհանրություն՝ եր ներ վերջավորությունը հոգնակի Ա շարքում՝ սիրամարգ, Բ շարքում՝ մարդիկ, Գ շարքում՝ կանայք:

187. Տրված բառախմբերի տարբերությունը գտի՛ր և բառախմբերն անվանի՛ր:

Ա. Շինարար, վարպետ, գեղեցկուհի, տարի, գիրք, տետր, գազան, վանդակ:

Այստեղ բառերը եզակի են:

Բ. Շինարարներ, վարպետներ, գեղեցկուհիներ, տարիներ, գրքեր, տետրեր, գազաններ, վանդակներ:

Այստեղ բառերը հոգնակի:

 

188. Բառախմբերի կազմման օրինաչափությունը գտի՛Hր և Բ խումբն ինքդ լրացրո՛ւ:

Ա. Սար, հայ, կաթիլ, ուսուցիչ, մայր, մատանի, տատ, կատու, թութակ, գրպան:
Բ. Սարեր, հայեր, կաթիլներ, ուսուցիչներ, մայրիկներ, մատանիներ, տատիկներ, կատուներ, թութակներ, գրպաններ:

189. Տրված նախադասությունը կարդա՛ և հարցերինպատասխանի՛ր:


187 և 188-րդ վարժությունների Ա խմբերում եզակի թվով դրված գոյականներ են, իսկ Բ խմբերում նույն գոյականներն են՝ հոգնակի թվով:
1. Գոյականը քանի՞ թիվ ունի:

երկու եզակի և հոգնակի

2. Ի՞նչ է ցույց տալիս գոյականի եզակի թիվը (եզ — միակ, մեկ հատ):

մեկ հատ:

3. Ի՞նչ է ցույց տսգիս գոյականի հոգնակի թիվը (հոգն — բազում, շատ):

հոգնակին շատ:

190. Կազմի՛ր տրված գոյականների հոգնակինՓորձի՛ր բացատրելթե ո՞ր բառերին է -եր վերջավորություն ավելանում, ո՞ր բառերին՝ -ներ:

Ա. Ծառեր, ձայններ, հոտեր, քարեր, կովեր, արջեր, փնջեր, լուրեր, բառեր, բեղեր, հայեր, հայրեր, ցեղեր, սրտեր, գրեր, սյուներ, պատեր, հույներ, ձվեր, սրեր, քթեր. քույրեր, մայրեր, ձեռքեր, ոտքեր, տատեր, պապեր:

Բ. Եղբայրներ, աթոռներ, պապիկներ, տատիկներ, գրպաններ, թութակներ, եղնիկներ, ոչխարներ, սեղաններ, թռչուններ, մեքենաներ, բարեկամներ, աշակերտներ, մատյաններ, հեռախոսներ, ծաղկավաճառներ. պանրագործարաններ:

ներ բառը ավելանում է Բազմավանկ բառերին իսկ եր բառը միավանկ բառերին:

191. Գրի՛ր, թե նախորդ առաջադրանքը կատարելիս
ա) ո՞ր բառերի մեջ երկու ն գրեցիր.

ձայններ, հույններ, գրպաններ, սեղաններ, թռչուններ, մատյաններ, պանրագործարարններ:

բ) ո՞ր բառերի մեջ հնչյուններ փոխվեցին:

Փնջեր, սրտեր, գրեր, ձվեր, սրեր, թքեր, մայրեր, տատեր, պապեր բեռերի մեջ հնչյուններ փոխվեցին:

192. Տեքստի բոլոր գոյականները հոգնակի դարձրո՛ւ ևըստ անհրաժեշտության դրանցհամապատասխանեցրո՛ւ բայերը (գործողությունցույց տվող բառերը):

Հերթական ոլորանից հետո երևաց սրբավայրը: Վերևում արձան է նստած: Արձանը կորցրել է գլուխը: Երկրաշարժը բազմիցս սասանել է այդ լեռանգագաթը, օտար բանակի զինվորը ձգտել էխորտակել իրեն անհասանելի ու թշնամականսրբավայրը: Արձանը, բարձրաքանդակն ու գազանի կերպարանքը կերտված են հիանալի վարպետիկողմից:

193. Տեքստում բոլոր գոյականները եզակի թվով են դրված: Որը պետք՝ հոգնակի դարձրո՛ւ:

Սֆինքսը մի սոսկալի հրեշ էր, որը կնոջ գլուխ ուներ, առյուծի մարմին, սուր ճանկ, հզոր թև: Նաբնակություն էր հաստատել Թեբե քաղաքի մոտ ևայնտեղ պիտի մնար, մինչև մի մարդ լուծեր նրահանելուկը: Նա իր մոտից անցնող մարդուն հանելուկԷր առաջարկում, բայց ոչ ոք չէր կարողանում լուծել, ևմարդը մեռնում էր նրա սոսկալի գրկի մեջ: էդիպարքան որոշում է Սֆինքսից փրկել մարդուն և գնում էհրեշի մոտ:— Ո՞վ է առավոտյան չորս ոտքով քայլում, կեսօրին՝երկու, իսկ երեկոյան՝ երեք,- հարցնում է Սֆինքսը:— Մարդը,- պատասխանում է Էդիպ արքան:- Երբ նաերեխա է, սողում է, հասուն տարիքում երկու ոտքով էքայլում, իսկ ծերության օրերին փայտով է քայլում:Հանելուկի ճիշտ պատասխանը լսելով՝ Սֆինքսը նետվում է ծովը և ոչնչանում: Այդպես էր վճռելհույների աստվածը:Այսօր հանելուկային, անլուծելի հարցն անվանում են«սֆինքսային»:

194. Տեքստերի եզակի գոյականները հոգնակիդարձրո՛ւ: Փոփոխությունից ո՞ր տեքստի միտքը փոխվեց:

Ա. Կատվի պատմությունն արտասովոր է: Մարդըկատվին մեկ աստվածացրել ու պաշտել է, մեկ վհուկհամարել ու խուսափել: Երբեմն էլ կատվի միջոցով իրապագան է զուշսւկել:Կատուն ապրում է մարդու կողքին, հաճախհավատարիմ ծառայում է մարդուն, բայց առաջվապես անկախ ու նույնիսկ կիսավայրենի է մնում: Իտարբերություն ուրիշ ընտանի կենդանու՝ կատունմարդու համար խորհրդավոր ու անճանաչելի է մնում, իր գաղտնիքը «չի բացում»:Բ. Մոտ հարյուր տարի առաջ Օդեսայում փիղըփախավ կրկեսից: Տերն ինչ արեց, չարեց, նա էլ կրկեսչվերադարձավ:

195. Երկու տեքստերում էլ հոգնակի գոյականներըեզակի դարձրո՛ւ և դրան համապատասխանփոփոխություններ արա՛: Այդ փոփոխությունից ո՞րտեքստի միտքը փոխվեց:

Ա. Երկրի վրա մարդկանց կյանքն ամուր կապված է կենդանիների հետ: Բայց մարդիկ ու կենդանիներըմիշտ նույն ձևերով չեն հարաբերվել: Սկզբումկենդանիները մարդկանց ուտելիք ու հագուստ ենտվել: Նրանք սարսափ են ներշնչել կամ ուրախությունեն պարգևել մարդկանց: Մարդիկ էլ նրանց առաջխոնարհվել ու պաշտել են նրանց: Հետոաստվածացված կենդանիներին փոխարինել ենաշխատավոր կենդանիները:

Բ. Հետաքրքրասեր մարդիկ ճամփորդում էինԱֆրիկայով և ուսումնասիրում այնտեղիկենդանիներին ու թռչուններին: Հետո նրանք իրենցհետ հայրենիք բերեցին նաև աֆրիկացիների շատգլխարկներ: Այդ գլխարկները գարդարողփետուրների մեջ գիտնականները նկատեցինայնպիսիները, որոնք գիտությանը հայտնիթռչուններին չէին պատկանում:

Գոյականը երկու թիվ ունի՝ եզակի և հոգնակի: Եզակին ցույց է տալիս մեկ առարկա, հոգնակին՝ մեկից ավելի: Հոգնակին կազմվում է եզակիից՝ հիմնականում -եր կամ -ներ մասնիկներիօգնությամբ. (-եր-ը ավելանում է միավանկբառերին, ները՝ բազմավանկ)

Մայրենի

Հայրենիքում

Առաջադրանքներ

1.Արտահայտիչ կարդա բանաստեղծությունը, բացատրի՛ր ընդգծված բառերը։

 

2.Բանաստեղծության համար նոր վերնագիր ընտրի՛ր․ ընտրությունդ հիմնավորի՛ր։

 

3.Դուրս գրի՛ր բառակապակցությունները։ Դրանք գործածիր նախադասությունների մեջ։

 

4.Առանձնացրո՛ւ և բացատրի՛ր գեղարվեստական արտահայտչամիջոցները։

 

5.Բանաստեղծության մեջ շեղատառերով գրված բառերը մակդիրներ են։ Կարդա՛ ու փորձիր բացատրել, թե  մակդիրներն ի՞նչ են արտահայտում և ի՞նչ հարցի են պատասխանում։

 

6.Ի՞նչ գույն ունի բանաստեղծությունը։ Հիմնավորի՛ր պատասխանդ։

Մայրենի

Իմ չարենցյան բառարանը

<<Դու իմ գարնան առավոտ>>

հրանման-Հրի՝ կրակի նման

հրավառ-Հրավառվող

Անուշացած-Անուշանալը

<<Ես իմ անուշ Հայաստանի>>

բույրը -հոտ

ջինջ-Պարզ, մաքուր

ողբաձայն -Ողբի ձայն

ճերմակ- Շատ սպիտակ

Հայրենիքում

մրմունջը-ցածր ձայն

անուրջ-Երազ

«Ինչքան աշխարհը սիրես»

չսուզվել-

թախիծը-

հրճվանք-

Մայրենի

Առաջադրանքներ

181. Բացատրի´ր թե ցի  ածանցով  կազմված  բառերը ո՞ր  դեպքում  են  մեծատառով  գրվում:

ՄովսեսԽորենացին գրիէառելմերնախնիների մասինպատմողառասպելներն ուդարերի միջով հասցրելմեզ:
ԳայլՎահանը ՂազարՓարպեցու  ամենասիրելի հերոսնէ:
Առակներն 
ընտրվածէինՎարդանԱյգեկցու «Աղվեսագրքից»:
ԳրիգորՆարեկացու մասինմիավանդույթպատմում էթե նաինչպեսէկյանքտվելութռցրելեփած աղավնիներին:
Անանիա Շիրակացին էլ յոթերորդ դարում է  քննել տիեզերքը

182.Բացատրի՛րթեընդգծված հատուկ գոյականներըի՞նչբառերիցեն առաջացել:
Մերբակիամենաուրախ աղջիկը Շուշանն է:
Աշոտ Երկաթ իմ ասին նոր գիրքեմ ուզում կարդալ:
Ամբողջ պատմության մեջ Ձախորդ Փանոսը ոչ մի անգամ մեղավոր չի՞լինումի՞նչ է:
Դավթի հայրնէր Առյուծ Մհերը:
Փիլիսոփա և բանաստեղծ Հովհաննես Երզնկացին աշակերտել  է  ժամանակի համբավավորգիտնական Վարդան Արևելցուն:
Նեղոսի արեմտյանափին՝Արքաների հովտում,հին  Եգիպտոսի  ճարտարապետական հուշարձանների մի ամբողջ թանգարան է պահպանվել
183.Կետերիփոխարենպահանջվող մեծատառըկամ փոքրատառըգրի´ր:
Նրա պապը  Սասունցի էր ու շատ էր պատմում  սասունցիների մասին;
Ուզում էր նմանվել  Սասունցի Դավթին:
էպոսի վերջին հերոսը  Փոքր Մհերն է:
Գրքի հերոսը մի  փոքր տղա է:
«
ՍասունցիԴավիթ» էպոսում հիշատակվում է  Պղնձե քաղաքը:
Գտածը  պղնձե մատանի էր:
Կիրակոս Գանձակեցու պատմության մեջ հանդիպում է Պղնձահանք կոչվող վանքը:
Ես վստահեմոր  Գանձասար լեռը դեռ կարդարացնի իր հպարտ անունը:
Ինչե՜ր ասես չկային՝ ոսկե անոթներ ու արձանիկներթանկարժեք զարդեր ադամի իսկական  գանձասար էր:
Պետրոս  Առաջինը հովանավորում էր գիտությունն ու արվեստը:
Պետրոսն ռաջինը  հասավ կայանին:
Ալեքսանդր  Մակեդոնացին գիտեր ամեն մի իրավիճակից դուրս գալու ձևը։
184.Ա և Բ խմբի բառերի տարբերությունը գտի՛ր  և  լրացրո՛ւ տրված  նախադասությունը
Ա.Երեխա,գրող,նավաստի,գերմանաց,խոհարարուհի,Արտակ,հայ,մարզիկ,նախագահ,նախարար:
Բ.Ծով,ձուկ,երկաթ,պայուսակ,այծ,փիղ.տուփ,խնձոր,սառույց,շուն,կատու,գրիչ,սեղան:

Գոյականները 
բաժանվում են երկու խմբի՝  աձնանիշ և իրանիշ։ ( հատուկ և հասարակ)
Ա֊ պատասխանում է ո՞վ հարցին
Բ֊ պատասխանում է ի՞նչ հարցին
185.Նախադասությունը լրացրո՛ւ տրված հարցին  պատասխանող գոյականներով:
(Ի՞նչը) Սիրտը մռմռում էրերեևի նեղացրել էին:
(ո՞վ) Երեխան նվնվում էրերևի նեղացրել էին:
(ո՞վ) Գողը ցատկեց ցանկապատից դուրս:
(ի՞նչը) Շունը ցատկեց ցանկապատից դուրս:
(ինչը) Կատուն ճանկռել է տատիկի ձեռքը:
(ո՞վ) Թոռնիկը ճանկռել է տատիկի ձեռքը

Առարկա  ցույց  տվող  բառերը  գոյականներ  են:
Պատասխանում   են  ո՞վ ի՞նչ  հարցերին:
Գոյականները  լինում  են  հատուկ  և  հասարակ:  Հատուկ  անունը  առարկաներից  ամեն  մեկին տրվող  առանձին  անունն  է  և  սկսվում  է մեծատառով:  Հասարակ  անունը  առարկաներին տրվող  ընդհանուր  անուն  է  և  սկսվում  է փոքրատառով:
Մարդկանց  տրվող  հատուկ  և  հասարակ անունները  անձ  ցույց տվող  գոյականներ  են   և պատասխանում  են  ո՞վ  հարցին Մնացած  բոլոր գոյականները  պատասխանում  են  ի՞նչ  հարցին։

Մայրենի

Առաջադրանքներ

171. Նախորդ չորս վարժություններում կարևորված բառերի խումբը անվանում են մակբայ (մակ-վրա): Փորձի´ր բացատրել այդ անունը:

 

172. Կետերի փոխարեն գրի´ր փակագծում տրված բառերը: Ընդգծի´ր այն բառերը, որոնք առանց փոփոխելու գրեցիր:

Կենդանաբանական այգու տնօրենը պատմում Էր, որ այդ փիղը կապեր քանդելու հմուտ  վարպետ էր: Գիշերները նա համառորեն  ու ճարպկորեն քանդում էր իր ոտքերին կապած պարանները: Մի անգամ նույնիսկ կարողացել էր ծխնիներից անաղմուկ հանել այն շինության դուռը, որտեղ նրան բանտարկել  էին: Չանհանգստացնելով խոր քնած սպասավորին նա՝ որպես այցելու, գնացել էր այգու մյուս բնակիչների հետ ծանոթանալու:

173. Տրված բառերով նախադասություն կազմի´ր պահպանելով դրանց հաջորդականությունը: Ընդգծի´ր այն բառերը, որոնց ձևերը փոխվեցին:

Մրջյուններ, մի, տեսակ, թափառաշրջիկ, կյանք, վարել: Դրանք, գիշատիչ, քոչվոր. մրջյուններ, են:
Ջունգլիներ, բոլոր, կենդանիներ, փախչել, քոչվոր, մրջյուններ, բանակ:
Մինչև, անգամ, հսկա, փիղ, շտապել, գլուխն ազատել, նրանք:
Վա՜յ, քնած, ճանապարհորդ, թափառաշրջիկ, մրջյուններ, նա, միայն, կմախք, թողնել:

Մրջյունների մի տեսակ կա, որը թափառաշրջիկ կյանք է վարում։ Դրանք գիշատիչ, քոչվոր մրջյուններ են։ Ջունգլիների բոլոր կենդանիներըփախչում են քոչվոր մրջյունների բանակից։ Մինչև անգամ, հսկա փիղը շտապում է, գլուխն ազատել նրանցից: Վա՜յ քնած ճանապարհորդին, թափառաշրջիկ մրջյուններընրանից միայն կմախք կթողնեն։

174. Նախադասության մեջ վերականգնի´ր ընդգծված բառերի ուղիղ ձևերը: Ի՞նչ փոխվեց դրանից:

Թագավորը ինձ թույլ տվեց իր անտառ որս անել:
Հյուրերն իջնել պատշգամբից, որպեսզի մի քիչ զբոսանք այգում:
Ափ ընդամենը մի նավակ կար, որը միանգամից լցվեց աղմկոտ երիտասարդներ:
Խառը մտքերը անտառ էլ հանգիստ չեն տալ ինձ:

Նախադասությունները  իմաստ չեն  արտահայտում։

175. Նախադասության բոլոր բառերն ուղիղ ձևով գրի´ր ու կարդա´. ի՞նչը փոխվեց:

Իշխան գոհանալ այդ խոսք և առատ վարձատրել ծերունի:

Բառ ըստ իմաստ բաժանել են տարբեր խումբ:

Նախադասություններ  իմաստ  չեն  արտահայտում։

Առարկա ցույց  տրվող բառերը կոչվում են գոյական, առարկայի հատկանիշ ցույց տվող բառերը՝ ածական, գործողություն ցույց տվող բառերը՝ բայ, գործողության հատկանիշ ցույց տվող բառերը՝ մակբայ և այլն:
Հայերենում կա տասը խոսքի մաս՝ գոյական, ածական, թվական, դերանուն, բայ, մակբայ, կապ, շաղկապ, ձայնարկություն և վերաբերական: