Մի անգամ էլ բալզաթցիները հորիզոնում թույլ, նարնջագույն լույս են նշմարում եւ սկսում են դեսուդեն վազել ու գոռալ.
Ժողովո՜ւրդ, երկինքը վառվո՜ւմ է, երկինքը վառվո՜ւմ է: Թմբո՛ւկ զարկեք, շուտ, աստիճաննե՛ր բերեք, դույլերով ջո՛ւր հասցրեք:
Մեծ իրարանցում է սկսվում: Երբ ամեն ինչ պատրաստ է լինում, մարդիկ մոլորված իրար հարցնում են, թե ո՞ր կողմից են հանգցնելու կրակը:
-Ի՞նչ եք շվարել,- գոռում է գյուղի առաջնորդը,- հրե՜ն կրակը: Առա՜ջ, իմ հետեւի՜ց:
Ասում է ու վազում: Գյուղացիներընրա հետեւից: Մի քանիսը աստիճաններ են տանում, մյուսները ջրով լի դույլերը: Գոռում-գոչյունով, հարայ հրոցով վազում են, գյուղից դուրս գալիսուրախանալով ու պարծենալով, թե տեսեք, է՜, ինչ մարդիկ ենք մենք բալզաթցիներս, որ մի մարդու նման գնում ենք աղետից փրկվելու:
Բայց մի քիչ որ առաջ են գնում ու մոտենում անտառին, հանկարծ տեսնում են, թե կլորերես լուսինն ինչպե՛ս է ծառերի կատարից հորիզոն բարձրանում եւ իր նարնջագույն լույսով լուսավորում ամբողջ Բալզաթը: Եվ գլխի են ընկնում, որ անտառի ծայրին ոչ մի հրդեհ էլ չի եղել, այլ սովորական լուսինն է:
Բա իզո՛ւր էին բոլորը ծաղրում բալզաթցիներին: Բայց, պարզ է, նրանց էլ դա դուր չէր գալիս: Մի օր էլ գյուղի առաջնորդը հավաքում է իր տասներկու խորհրդականներին եւ ասում.
Ժամանակն է, որ մարդկանց աչքում Բալզաթի անունը բարձրանա: Էն օրը, որ տեսա, թե լուսինը ինչպես էր բարձրանում, մտքովս մի բան անցավ ու մինչեւ հիմա հանգիստ չի տալիս ինձ: Ասում եմգնանք լուսինը գրավենք, տեսնենք ի՛նչ կա-չկա վրան: Պետք է առաջինը հասնենք լուսին եւ բալզաթցիների փառքն ու պատիվը աշխարհով մեկ անենք:
Խորհրդականներն ուրախությունից ծափ են տալիս: -Սպասեցեք,-ասում է նրանցից մեկը,- բա ո՞նց ենք լուսին հասնելու:
Դա շատ հեշտ է,- պատասխանում է առաջնորդը: -Այ, տեսեք, հիմա մենք տասներեք մարդ ենք: Եթե մեզնից ամեն մեկն իր հետ մի հարեւան բերի՝ քսանվեց կդառնանք: Քսանվեց բալզաթցիներից ամեն մեկը մի տակառ կվերցնի ու գլորելով կտանի գյուղից դուրս, կբարձրացնի այն բլրի վրա, որտեղ առաջ մեր ջրաղացն էր: Տակառները կշարենք իրար վրա եւ, գրո՛ղը տանի, համոզված եմ, որ կմոտենանք լուսնին ու մի ցատկով կիջնենք նրա վրա: Բալզաթցու խոսքը խոսք է, որ ասաց կանի: Լիալուսնի հենց առաջին օրը մեծ տանջանքով ու չարչարանքով քսանվեց տակառները գլորում բարձրացնում են բլուրը: Առաջնորդը կանգնում է առաջին տակառի վրա: Պարան են բերում, մի ծայրին կեռիկ են ամրացնում եւ մտցնում երկրորդ տակառի անցքի մեջ, իսկ մյուս ծայրը տալիս են առաջնորդին: Սա քաշում, վեր է բարձրացնում երկրորդ տակառը, դնում առաջինի վրա, իսկ ինքը վեր է մագլցում: Նույն ձեւով բարձրացնում է երրորդ, հետո չորրորդ, հինգերորդ տակառները, որոնք աշտարակի նման դարսվում են իրար վրա: Երբ առաջնորդը հասնում է քսանվեցերորդ տակառին, եւ էլ ուրիշ տակառ չի մնում, վերեւից գոռում է.
Ժողովո՜ւրդ, համարյա տեղ եմ հասել: Մի քիչ էլ որ բարձրանամ, ձեռքս լուսնին կդիպչի: Մի տակառ էլ տվե՜ք:
Ներքեւից բալզաթցիները թե գյուղում էլ տակառ չի մնացել: Մի քիչ համբերի, գնանք հարեւան գյուղից պարտքով մի տակառ ուզենք, բերենք: Թո՜ւ,- վերեւից բարկանում է առաջնորդը: — Տնաշեննե՛ր, գլխներիդ մեջ մի կոպեկի խելք չկա, է՜: Տո հենց ամենաներքեւի տակառը հանել տվեք: Բալզաթցիները ենթարկվում են: Տեղահան են անում առաջին տակառը, որին հենված էր ամբողջ աշտարակը: Տակառը մի կերպ դուրս են քաշում, բայց հանում են թե չէ, մեկ էլ թըրը՜մփ, աշտարակը միանգամից դղրդալով փուլ է գալիս: Տակառների հետ ցած է գլորրվում նաեւ առաջնորդը: Ոտ ու ձեռը ջարդում է, մի չորս կող էլ հետը: Գյուղացիները զարմանքից մնում են բերանները բաց կանգնած, եւ ոչ մեկը ծպտուն չի հանում:
… Ու մինչեւ օրս էլ չեն հասկանում, թե այդ ինչպե՛ս պատահեց, որ այդքան խնամքով մշակված ճանապարհորդությունը այդպիսի տխուր ավարտ ունեցավ:
Հարցեր եւ առաջադրանքներ
- Բառարանի օգնությամբ բացատրի՛ր տրված բառերը.
Իրարանցում — խուճապ, տագնապահար վիճակ
Նշմարել — Նկատել, աղոտ կերպով տեսնել
Շվարել — Մոլորվել, շփոթվել,
Աղետ — Դժբախտություն, չարիք
- Համառոտ պատմի՛ր, թե ինչպես էին բալզաթցիները եկեղեցին տեղից շարժում եւ այդ հատվածը վերնագրի՛ր:
Չշարժվող եկեղեցի․
Բալզաթցիները գործեցին հաստ պարան ու կապեցին եկեղեցու զանգակատանը, որպեսզի եկեղեցին տեղաշարժեն։
- Բալզաթցիների արարքները թվարկի՛ր.
Ա) եկեղեցին տեղաշարժելը
Բ) վառվող երկինքը հանգցնելը
Գ) տակառներով հասնել լուսին
- Ինչպիսի՞ն էին բալզաթցիները:
Բալզաթցիները մի քիչ անխելք էին և միամիտ, բայց նաև բարի էին։